Dragana Milanović (40) iz Pančeva bila je do prije četiri godine zdrava mlada žena, u punoj snazi, a onda je došla podmukla bolest i učinila je potpuno nemoćnom. Dijagnoza je bila nemilosrdna – bolovala je od leukemije. Uslijedila je teška borba za život koju su obilježile hemioterapije i dani provedeni u bolničkim sobama.
Nakon svega što je prošla, Dragana kaže da nikako ne smemo da zanemarimo određene simptome koji nam šalju poruku da se u našem organizmu dešava nešto što nije dobro.
– Simptomi kao što su umor, modrice koje ne prolaze, krvarenja desni, hemoroidi, menstrualna krvarenja, rane koje ne zarastaju, bol u stomaku, zamor, teško disanje treba da budu signal za obraćanje ljekaru ili bar za jednu analizu krvi.
Kada se razboljela u njoj se, kaže, vodila velika psihička borba zbog svega kroz šta prolazi, ali i zbog toga što je bila svjedok onoga kroz šta drugi prolaze.
– Za vrijeme bolničkog liječenja mi je bilo nekad manje, nekad jako teško fizički. Slušala sam savjete i preporuke, bila sam odgovorna i vjerovala da ću preživeti. Sada poslije svega znam, da su u našoj zemlji za savremeno liječenje ove rijetke bolesti, pored inovativnih lijekova potrebni i specifični smještajni uslovi za pacijente. Prevashodno mislim na sterilne sobe, jer boravak pacijenta u takvoj sobi drastično povećava šansu za oporavkom, jer se tako mogućnost infekcije svodi na minimum.
Takođe, upozorava, pacijenti u Srbiji nemaju mogućnost da se liječe inovativnom terapijom, zbog čega se sve češće organizuju humanitarne akcije u kojima se sakuplja novac za liječenje u inostranstvu.
– Uvođenjem inovativne terapije drastično bi se poboljšao kvalitet liječenja, ali bi se i smanjila stopa smrtnosti naših pacijenta – napominje Dragana.
Šta je akutna mijelodna leukemija?
Akutna mijelodna leukemija, od koje godišnje u Srbiji oboli oko 150 pacijenata, može da se javi u svim uzrastima, a učestalost raste sa starošću. Može se manifestovati nespecifično – visokom temperaturom, obilnim znojenjem i lošim opštim stanjem. Leukemijske ćelije invazijom koštane srži potiskuju normalne elemente koštane srži što dovodi do anemije, infekcija i krvarenja. Kod nekih pacijenata javlja se uvećanje limfnih čvorova, jetre i slezine. Najupečatljiviji simptom je ipak pojava znakova krvarenja po koži u vidu sitnih crvenih tačkica, modrica, ali i krvarenja iz desni, produžena menstrualna krvarenja kod žena.
Kako bi podigli svijest o ovoj izuzetno teškoj bolesti, pogotovu u vreme kovid epidemije, Aktiv za akutne leukemije Srpskog ljekarskog društva organizovao je edukativnu online konferenciju o akutnoj mijeloidnoj leukemiji „K’o padanje kiše”.
– Akutne leukemije ili rak krvi predstavljaju maligne bolesti ćelija krvi i koštane srži. Postoje dva osnovna tipa ove bolesti: akutna mijeloidna i akutna limfoblastna leukemija. Odlikuje ih nekontrolisano umnožavanje nezrelih ćelija limfoidne ili mijeloidne loze, povećanje broja bijelih krvnih zrnaca u krvi i u organima i veoma brzo napredovanje. Tačan uzrok nastanka leukemija je zasada nepoznat. Neki faktori kao što su jonizujuće zračenje, organski rastvarači, pesticidi, neki virusi i prethodna primjena citostatika u lečenju drugih maligniteta mogu da oštete naš naslijedni materijal, odnosno DNK i pokrenu nastanak leukemije, objasnila je na edukativnoj konferenciji prof. dr Ana Vidović, načelnica odijeljenja Akutne leukemije 2 na Klinici za hematologiju u Kliničkom centru Srbije.
U dijagnostici i liječenju akutne mijelodne leukemije, kaže dr Vidović, neophodan je timski rad lekara.
– Stručnjaci se u dijagnostici ove bolesti rukovode međunarodnim preporukama koje podrazumijevaju i identifikovanje genskih mutacija. Molekularno-genetske karakteristike su najvažniji prognostički faktor na osnovu kojih se akutne leukemije svrstavaju u grupu dobre, srednje ili loše prognoze. Od toga zavisi i lečenje pacijenata. Smernice za dijagnostiku i liječenje akutne mijelodne leukemije preporučuju genetsko testiranje radi identifikovanja mutacija gena.
Međutim, pored hemoterapije pacijentima u Srbiji, koji boluju od akutne mijelodne leukemije, u ovom trenutku nisu na raspolaganju inovativni lekovi, koji su registrovani u svetu.
– Osnova lečenja je hemioterapija, odnosno kombinacija citostatika u trajanju od najmanje šest mjeseci, koja se nije menjala unazad četrdesetak godina, tačnije od 1973. godine. Cilj početnog lečenja je normalizacija krvne slike i koštane srži što se naziva remisija. Remisija se postiže kod oko 75 odsto mlađih pacijenata i oko 40-50 odsto starijih od 50 godina. Kod pacijenata u remisiji, liječenje se nastavlja „učvršćujućom” hemioterapijom da bi se smanjio rizik od povratka bolesti. Kod bolesnika sa visokorizičnom leukemijom jedini način zaustavljanja bolesti jeste transplantacija matične ćelije hematopoeze od podudarnog srodnog ili nesrodnog davaoca (alogena transplantacija). Ipak, budućnost ijlečenja akutne mijeloidne leukemije i svih maligniteta je u ciljanoj, target terapiji. To su specijalni medikamenti koji utiču na određene tokove u ćelijskom ciklusu, odnosno ciljano djeluju isključivo na maligne ćelije. Kod trećine pacijenata, kod kojih je ustanovljen marker loše prognoze, u liječenje se, pored hemoterapije, mora uključiti i ciljana terapija. Bez toga, pacijent ima malu šansu za dugotrajno preživljavanje, čak i sa transplantacijom koštne srži, ističe prof. dr Vidović.
S obzirom na to je kovid epidemija u jeku, doktorka objašnjava da Klinika za hematologiju kao i još neke Klinike i Instituti gdje se liječe bolesnici sa različitim malignitetima, nisu u kovid sistemu. Zbog toga svakom bolesniku se radi prije prijema brzi antigeni tekst i ako je on negativan, pacijent se prima na Kliniku, a ukoliko je pozitivan radi se PCR analiza. Pozitivni bolesnici se dalje prevode u kovid bolnicu. Ovakvom organizacijom, napominje doktorka, uz pojavu sporadičnih bolesnika pozitivnih na Covid-19 uspjeli su da na vrijeme primaju i liječe ove teške bolesnike.
(Žena Blic)